Παραδοσιακό χριστόψωμο

(αναδημοσίευση)

Αναγκάζομαι να γράψω γι αυτές τις δύο παρεξηγημένες λέξεις που έχουν γίνει καραμέλλα στο στόμα ειδικών και μη, η πρώτη όλο τον χρόνο και η δεύτερη τις άγιες τούτες μέρες.
Κατ' αρχήν να ξεκαθαρίσουμε τι σημαίνει η λέξη παραδοσιακός με την κοινή λογική σαν οδηγό. Είναι μια λέξη που χαρακτηρίζει έναν τρόπο κατασκευής κάποιου πράγματος που έχει επικρατήσει σε κάποια περιοχή. Το γιατί έχει επικρατήσει δεν θέλει ρώτημα, προφανώς ήταν καλύτερος από τους άλλους τρόπους και τελικά όλοι στην περιοχή που είχαν γνώση κατέληξαν να χρησιμοποιούν τον συγκεκριμένο τρόπο.
Το παραδοσιακό δεν μένει αμετάβλητο με την πάροδο των χρόνων. Είτε γιατί μπορεί κάποιος να βελτιώσει (πραγματικά) κάποιον τομέα του είτε διότι πλέον υπάρχουν διαφορετικά υλικά κατασκευής που μπορούν να δώσουν άλλες διαστάσεις στην κατασκευή. Παραμένει πάντοτε όμως ο καλύτερος - και γι αυτό αποδεκτός από όλους - τρόπος.

Για το τι είναι και ποιές είναι οι παραλλαγές του χριστόψωμου μπορείτε να βρείτε αλλού πολλές πληροφορίες. Εδώ θα περιοριστούμε στην λογική παρατήρηση ότι το δεύτερο συστατικό είναι η λέξη ψωμί και άρα πρέπει να είναι ΨΩΜΙ και όχι κέικ όπως θέλουν οι περισσότεροι τηλεοπτικοί και μη μάγειροι που τώρα αποκαλούνται "σεφ".  Αφού μας βομβαρδίσουν με όποια βλακεία τους έρθει στο κεφάλι, μας πετάνε και ένα "παραδοσιακό" από πάνω γιατί βρήκανε την συνταγή στην Ανω Μουλαρίτσα όπου την εκτελούσε η τρελλή του χωριού. Φυσικά το χριστόψωμο είναι ένα διαφορετικό από τα συνηθισμένα ψωμί με την έννοια πως είναι πιο "πλούσιο" σε υλικά αλλά και κάτι ακόμα που είναι ξεχασμένο σήμερα, τρώγοταν την ίδια μέρα της παρασκευής του, την παραμονή των Χριστουγέννων στο βραδυνό τραπέζι και όχι την άλλη μέρα όπως το καθημερινό ψωμί. Ηταν εποχές που το ψωμί σαν βασικό είδος διατροφής δεν έφτανε γι αυτό κάθε μέρα ζυμώνανε αλλά τρώγανε πάντα το χθεσινό ψωμί γιατί η νοστιμιά του φρέσκου οδηγούσε σε υπερκατανάλωση.

Στα δικά μου μέρη το χριστόψωμο γινότανε από άσπρο αλεύρι ( πολυτελείας το έλεγαν την δεκαετία του πενήντα και αυτό σημαίνει το γράμμα Π που το χαρακτηρίζει και σήμερα σε αντίθεση με το γράμμα Μ, δηλαδή μαλακό που χαρακτηρίζει το "κίτρινο" αλεύρι  που χρησιμοποιείται στα "χωριάτικα" ψωμιά ), μαγιά, αλάτι και νερό, με την προσθήκη γλυκάνισου και χιώτικης μαστίχας σαν αρωματικά και λίγου βούτυρου για να αφρατέψει. Δεν χρησιμοποιούσανε προζύμι γιατί θέλανε να αποφύγουνε την ξινή του γεύση. Ψηνότανε σε στρογγυλό ταψί με δυο κοτσίδες σε σχήμα σταυρού να το στολίζουνε και μερικά καρύδια για διάκοσμο. Μετά το ψήσιμο το πασπαλίζανε ελαφρά με ζάχαρη άχνη και κανέλλα.

Ετσι το έφτιαξα και φέτος.

Οι ευνοημένες της κρίσης

Αν κοιτάξτε σήμερα τον πληθυσμό στην Αθήνα θα διαπιστώσετε πως κυριαρχούν η ασχήμια και τα γηρατειά. Υπάρχουν κάποια μικρά παιδιά που πηγαίνουν ακόμα σχολείο ή σπουδάζουν (τα μισά από τα προ εικοσετίας) αλλά απουσιάζει εκκωφαντικά η ηλικία από 25 έως 40. Κι αυτό γιατί όποιος έλληνας αυτής της ηλικίας μπορούσε, έφυγε έξω λόγω της κρίσης και σχεδόν όλοι οι μετανάστες αυτής της ηλικίας ζήτησαν αλλού εργασία και στέγη. Εκεί λοιπόν που προ εικοσαετίας είχε ομορφύνει η χώρα από την αθρόα εισαγωγή ωραίων νεαρών κυριών τώρα ξεμείναμε με τις κάποιας ηλικίας μόνον και τις κακοσχηματισμένες που κανείς δεν πήρε μαζί του φεύγοντας.
Το αποτέλεσμα ήταν οι ελληνίδες γυναίκες που τότε ήταν στα εικοσιτόσα τους κι ένοιωθαν παραγκωνισμένες από το πλήθος των αλλοδαπών, τώρα εκμεταλλευόμενες το κενό που υπάρχει στις μικρότερες ηλικίες μπόρεσαν να περάσουν στη πρώτη γραμμή ζήτησης. Αν μάλιστα προσθέσετε το προσόν της ωριμότητας και την γλύκα που δίνει η πατίνα του χρόνου στις περισσότερες, γίνονται περίπου αυναγώνιστες αφού το μόνο προσόν που τους λείπει, η φρεσκάδα, δεν υπάρχει στον ανταγωνισμό γιατί λείπουν οι τριαντάρες.
Τα σαράντα ίσως είναι η καλύτερη ηλικία της γυναίκας γιατί έχει τελειώσει με τις γέννες, (υποτίθεται πως) έχει αποκτήσει γνώσεις και ωριμότητα και (αν) ξέρει τι θέλει ώστε να έχει μια καλή ζωή. Το βασικό πρόβλημα της σαραντάρας ήταν πως οι άντρες πάντα κοίταζαν για νεώτερες και έτσι έμεναν στην σκιά των γυναικών στα τριάντα  που αφθονούσαν, ειδικά με τις εισαγωγές από τις ανατολικές χώρες. Τώρα πολλές έχοντας περάσει στην πρώτη γραμμή ζήτησης παίρνουν την εκδίκησή τους συνάπτοντας πολλαπλές παράλληλες σχέσεις μήπως και καλύψουν τον χαμένο χρόνο των νιάτων τους και γενικά παίζοντας το γκόμενες, ενώ άλλες περιορίζονται στα θαυμαστικά βλέματα των ανδρών που τόσο τους είχαν λείψει.

Το πως ήταν παλιά οι σαραντάρες περιγράφει έξοχα το τραγουδάκι

Οι μεγάλες επιδόσεις των Ελλήνων

ΤΟ ΚΡΑΝΟΣ

Σε δυο πράγματα είναι παγκόσμιος πρωταθλητής ο ελληνικός λαός, άνδρες και γυναίκες : στο να μη φοράνε κράνος στην μοτοσυκλέττα και στο ξενοπήδημα.

Συμβαίνει συχνά την ώρα που αστυνομικοί γράφουν κάποιον που δεν φοράει κράνος να περνάνε άλλοι μοτοσυκλεττιστές χωρίς κράνος ανενόχλητοι μια που τα όργανα της τάξεως είναι απασχολημένα με το γράψιμο. Ο παραβάτης τους βλέπει κι αισθάνεται από ατυχία έως αδικία, σ' αυτόν έλαχε ο μουτζούρης.
Παραβλέπει βέβαια το γεγονός πως αν φόραγε κράνος δεν θα τον γράφανε...

ΟΛΟΙ ΣΤΟΥΣ ΕΑΥΤΟΥΣ ΜΑΣ ΛΟΓΟΔΟΤΟΥΜΕ ΤΕΛΙΚΑ

ΤΟ ΞΕΝΟΠΗΔΗΜΑ

Στο εθνικό μας σπορ του ξενοπηδήματος ενδιαφέρον έχει η διαφορετική συμπεριφορά γυναικών και ανδρών προς το ταίρι τους όταν πρόκειται να τους στολίσουν το μέτωπο με καινούργιες διακλαδώσεις. Ενδεικτικά οι άνδρες παρουσιάζουν μια συμπεριφορά που χαρακτηρίζεται από τα πιο "θηλυκά" ζώα, την κόμπρα και την σουπιά, δηλαδή κοιτάζουν να θολώσουν τα νερά, να κρύψουν τις προθέσεις τους από το ταίρι τους γλυκομιλώντας του, προσφέροντας ένα έξτρα δωράκι και γενικά ό,τι μπορεί να ξεγελάσει και καθησυχάσει το θύμα.
Αντίθετα οι γυναίκες επιλέγουν συμπεριφορά που χαρακτηρίζει τα πιο "αρσενικά" ζώα όπως ο κόκκορας ή ο δαίμων της Τασμανίας, ζώα δηλαδή που τσακώνονται με το παραμικρό. Ετσι και η υποψήφια για παρασπονδία τρώγεται με τα ρούχα της μέχρι να δημιουργήσει καβγά με τον δικό της και να βρει την ευκαιρία να αποξενωθεί από αυτόν. Πιθανόν αυτό να της χρησιμεύει σαν δικαιολογία επειδή η κοινωνία την ευθύνη του κερατώματος την καταλογίζει πάντα στην γυναίκα, οπότε αυτή έχει μια δικαιολογία για την παρασπονδία της, τον βρασμό ψυχής από τον τσακωμό.

ΟΛΟΙ ΣΤΟΥΣ ΕΑΥΤΟΥΣ ΜΑΣ ΛΟΓΟΔΟΤΟΥΜΕ ΤΕΛΙΚΑ

Η διαφορά του γιώτα από το ήτα

Στην Ελλάδα που ζούμε μας αρέσουν τα διφορούμενα. Ενα κόμμα να κάνει όχι απλά την διαφορά αλλά να αλλάζει όλο το νόημα

Ηξεις, αφήξεις, ουκ εν πολέμω θνήξεις και την σκαπούλαρες

Ήξεις, αφήξεις ουκ, εν πολέμω θνήξεις και βλέπεις τα ραδίκια από τις ρίζες !

Είναι ο τόπος, το κλίμα, η γλώσσα δεν ξέρω, αλλά καμιά φορά δεν χρειάζεται ούτε καν κόμμα, η ίδια η λέξη έχει δυο αντίθετες σημασίες ;

απόφραξη, το βούλωμα

απόφραξη και το ξεβούλωμα !!

Αλλες φορές έχουμε ομόηχες λέξεις με γιώτα και ήτα αντίστοιχα που δίνουν διαφορετικό νόημα όπως :

κλίμα και κλήμα

ή και σχετικά κοντινές έννοιες όπως :

άχρηστος και άχριστος

Ισως αυτή η διαφορετικότητα να ενσωματώνεται σε γυναικεία χαϊδευτικά ονόματα όπως (με αλφαβητική σειρά)  Βιβή, Κική, Λιλή, Μιμή, Ριρή, Φιφή.

Ισως οι δυο όμόηχες συλλαβές του ονόματος να εκφράζουν αυτή την διπολικότητα που θεϊκά μελοποίησε ο Βέρντι στο  la donna e mobile

Από αυτά τα ονόματα, το πρώτο σε συνδυασμό με τα λογοπαίγνια του Bar-bar (αγαπαπάκι, αστερατάκι κ.λ.π.) δίνει δυο φράσεις που καλύπτουν την εξέλιξη και κατάληξη  κάθε σχέσης :

Με θέλει ; ( όλα ) στην ακρι(Βι)βή μου !

Δεν με θέλει ;  στην άκρη, Βιβή μου !

Η γάτα μου, η Μαριλού, αναρωτιέται...

Ενα ρόδο φεύγει, ένα άλλο έρχεται

Είναι καιρός να πηγαίνω. Ξέρω ένα πεύκο που σκύβει κοντά σε μια θάλασσα. Το μεσημέρι, χαρίζει στο κουρασμένο κορμί έναν ίσκιο μετρημένο σαν τη ζωή μας, και το βράδυ, ο αγέρας περνώντας μέσα από τα βελόνια του, πιάνει ένα περίεργο τραγούδι, σαν ψυχές που κατάργησαν το θάνατο, τη στιγμή που ξαναρχίζουν να γίνουνται δέρμα και χείλια. Κάποτε ξενύχτησα κάτω από αυτό το δέντρο. Την αυγή ήμουνα καινούριος σα να με είχαν κόψει την ώρα εκείνη από το λατομείο.

  
Α! να ζήσει κανείς τουλάχιστο έτσι, αδιάφορο.

(Γ. Σεφέρης, ο Στρατης Θαλασσινός περιγράφει έναν άνθρωπο)
  



Βγήκε σκυφτός και ζαλισμένος από το σπίτι του γιατί το ρόδο της καρδιάς του αφού τον τσίμπησε επανειλημένα με τ' αγκάθια του άρχισε να μαραίνεται. Χρώματα κι αρώματα αλλοιώθηκαν, τα ροδοπέταλα στριφογύρισαν και πέσαν, η εποχή του πέρασε.
Αντί να κάνει προς τα κάτω όπως πάντα για ανεξήγητους λόγους τράβηξε την ανηφόρα. Περπάτησε αρκετά, λίγες φορές έφτανε τόσο ψηλά και τότε μέσα σ' ένα κηπάκι πνιγμένο στα φυτά κάτι του κίνησε την περιέργεια. Ηταν ένα μικρό βαθυκόκκινο μπουμπούκι, πολύ όμορφα σχηματισμένο. 
Λες ; σκέφτηκε

Χρόνια πολλά πίσω θυμήθηκε που κατέβαινε την Θήρας να πάει σε δουλειά και του έσπαγε την μύτη μια αόρατη τριανταφυλλιά. Εγινε ορατή όταν γκρεμίστηκε το σπίτι και βρισκότανε στην αυλή ενός σπιτιού από την άλλην οδό του τετραγώνου, συνορεύανε οι αυλές. Ηταν μια μεγάλη αναρριχόμενη τριανταφυλλιά με τα λουλούδια της να φαίνονται μαύρα από κάποια απόσταση, τόσο βαθύ κόκκινο χρώμα είχαν και με μια μεθυστική μυρουδιά. Εκοψε πολλές φορες κλαδάκια και τα φύτεψε να ριζοβολήσουν αλλά ήταν από τις πολύ δύσκολες, ίσως γιατί ο κορμός είχε πολύ ψίχα με λίγο ξύλο και δεν άντεχε μέχρι να βγούνε οι ρίζες και τα φύλλα. Ισα που πρόλαβε μετά από κάποιους μήνες προπαθειών να έχει  δυο νεαρά φυτά γιατί στη θέση του παλιού σπιτιού είχε ξεφυτρώσει μια πολυκατοικία και η πρόσβαση στην καλή τριανταφυλλιά  ήταν αδύνατη.
Το ένα φυτό το φύτεψε σπίτι του, το άλλο το πήγε στο σπίτι στο χωριό. 
Στην Αθήνα όσες θέσεις κι αν άλλαξε η τριανταφυλλιά του έδινε μικρά ροζ τριαντάφυλα που δεν είχαν το χαρακτηριστικό άρωμα. Στο χωριό με την δεύτερη προσπάθεια βρήκε την θέση της. Γέμιζε τριαντάφυλλα κάθε άνοιξη, αιματοβαμμένα μυρωδάτα και τόσο καλοσχηματισμένα που οποιοδήποτε τριαντάφυλλο, μεγάλο και πολύχρωμο, να δείχνει φτωχός συγγενής δίπλα του. Ας αφήσουμε την εκτός συναγωνισμού μυρουδιά του. Την εποχή εκείνη ο κήπος του χωριού την άνοιξη είχε τεράστια ποικιλία από τριανταφυλλιές, κάπου εξήντα ρίζες
Το μυστικό ήταν πως την έβαλε σύριζα σ' έναν ανατολικό τοίχο ώστε ο ήλιος να την βλέπει μόνο 3-4 ώρες το απόγευμα, για την τριανταφυλλιά η έκθεση στον ήλιο  είναι το καθοριστικό στοιχείο

Οπως όλα τα καλά βαστάνε λίγο όταν απερίσκεπτα έδωσε την άδεια στους διπλανούς να μπούνε στον κήπο του για οικοδομικές δουλειές ενώ έλειπε, γύρισε και την βρήκε ξεραμένη από τον ασβέστη του σοβαντίσματος.
Την έψαχνε για χρόνια μήπως την ξαναβρεί αλλά μόνο φτηνές απομιμήσεις εύρισκε, μάλιστα μια την αγόρασε μαζί με το τότε ρόδο της καρδιάς του απελπισμένος που δεν έβρισκε κάτι άλλο να της μοιάζει περισσότερο. Είχε σταματήσει να ψάχνει μέχρι που είδε αυτό το μπουμπούκι από μακρια.

Θέλησε να μπει μέσα στον κήπο να μυρίσει το τριαντάφυλλο, να βεβαιωθεί πως είναι αυτό που αναζητούσε αλλά δίσταζε. Ενας ευγενικός κύριος τον ενθάρρυνε : 
- Μπείτε μέσα να το μυρίσετε κι αν θέλετε να σας φέρω κλαδευτήρι να πάρετε κλαδάκι για  φύτεμα
Λένε πως μια δοκιμή, πείθει, μετά από πολλά χρόνια ξαναβρήκα αυτή τη θεσπέσια μυρουδιά.
Ευχαριστώντας θερμά τον ευγενικό κύριο επέστρεψα να φυτέψω τα κλαδάκια.
Υπάρχουν ρόδα και ρόδα, άλλα γρατζουνάνε τα χέρια όταν τα πιάνεις κι άλλα την καρδιά όταν...

Dirge

                                         Ελληνοαγγλική ελεγεία

Η

Ηρθες σαν ένας άγγελος με τ΄ανοιχτά φτερά του
που ευτυχία χάριζε σ' όποιον ήταν κοντά του

I hate myself for loving you and the weakness that it showed
You were just a painted face on a trip down to suicide road

Οταν επέρασε ο καιρός κι έφυγε η πρώτη τρέλλα

τότε αυτός ο άγγελος έμοιαζε με ...σαρδέλλα

I hate that foolish game we played and the need that was expressed
And the mercy that you showed to me, whoever would have guessed

Κι αν όλα τα σκεπάζανε  του έρωτα τα χάδια
μετά το σεξ αβάστακτα γινότουσαν τα βράδια

There are those who worship loneliness, I'm not one of them
In this age of fiberglass I'm searching for a gem

Ποτέ δεν είχα το μυαλό, ψυχρά να σε κοιτάξω
και οτι πίστευα για σε αμέσως να το αλλάξω

κατάπινα αμάσητο ότι μου τσαμπουνούσες

και πίστευα ο ηλίθιος ότι και εσύ πονούσες

I can't recall a useful thing you ever did for me
'Cept pat me on the back one time when I was on my knees
We stared into each other's eyes 'till one of us would break
No use to apologize, what difference would it make ?

Τι να την κάνω την συγγνώμη σου, ποτέ δεν μούπες την αλήθεια
εγώ να υποφέρω, να πονώ και συ τα ίδια παραμύθια

οι αγγλικοί στίχοι είναι απο το Dirge του Dylan

Ο νόμος του εμπορίου

Ο νόμος του εμπορίου επιβάλλει να πουληθεί όλη η παραγωγή. Η παραγωγή δεν είναι όλη ίδιας ποιότητας γιατί τότε δεν έφθανε για όλους, την μπερδεύουν και με σκάρτο πράμα. Σ' ένα πολύ μικρό ποσοστό είναι εξ ολοκλήρου Α ποιότητας για τους λίγους, τους εκλεκτούς που είναι έξω από τον νόμο του εμπορίου, και μετά όσο αυξάνεται το ποσοστό παραγωγής τόσο μειώνεται το ποσοστό της Α ποιότητας στην κατασκευή. 
Για να δικαιολογηθεί η απορρόφηση και του σκάρτου πράγματος ο νόμος του εμπορίου ανακάλυψε πως δεν υπάρχουν αντικειμενικά κριτήρια αλλά είναι θέμα προσωπικού γούστου, λες και ο γαύρος μπορεί να προτιμηθεί από το μπαρμπούνι χωρίς πλύση εγκεφάλου. Αμα σου πούνε όμως πως έχει περισσότερα ω-λιπαρά από το μπαρμπούνι αρχίζει να σ' αρέσει περισσότερο, τρίβει τα χέρια του ο ιχθυέμπορος κι εσύ βαυκαλίζεσαι πως με το ένα γεύμα γαύρου καταπολέμησες την αρτηριοσκλήρωση.
Ετσι πολλές αξίες άλλαξαν σειρά, οι παλιοί θα θυμούνται πως τα μπλουτζην πριν γίνουν μόδα  ήταν πολύ φθηνότερα από τα κανονικά παντελόνια ενώ μετά-όταν μάθαμε τις μάρκες- έγιναν πολύ ακριβότερα. Στο τέλος βέβαια ήρθαν οι Κινέζοι με την παγκοσμιοποίηση κι όλα τα ρούχα έγιναν αχταρμάς, ο Ζάρρας όμως πρόλαβε να πλουτίσει με τα δικά του "τοπ" κινέζικα.

Ενα άλλο μέσον που χρησιμοποιεί ο νόμος του εμπορίου είναι η αδύνατη μνήμη της μάζας, λογικό αφού με τα χρόνια αλλάζει η σύνθεσή της μάζας. Ηταν μεγάλη μου απορία πως ο λαός που σύσσωμος φώναζε "Μητσοτάκη κάθαρμα" 25 χρόνια αργότερα τον έβγαζε πρωθυπουργό. και μη μου πείτε πως ο Μητσοτάκης ήταν -αναμφισβήτητα- έξυπνος γιατί στις μέρες μας κάποιος που δεν διακρίνεται και τόσο για την εξυπνάδα του, κάποιος με τον οποίον γέλαγε όλη η Ελλάδα και του έστελνε πίτσες στο κανάλι του, κάποιος γραφικός Λεβέντης φιγουράρει σαν αρχηγός κόμματος στο κοινοβούλιο.

Θυμάμαι ακόμα την αλλοτρίωση στα μουσικά γούστα, την εξαφάνιση των καταξιωμένων συνθετών για να δοθεί "χώρος" σε κομματικούς ατάλαντους, τους αδερφούς Κατσιμίχα με τους οποίους γέλαγε κάθε πικραμένος να εκπροσωπούν το ποιοτικό τραγούδι δίπλα στο "έντεχνο", λόγω φωνής, του Νταλάρα και να το καταπίνει ο κόσμος αμάσητο.
Ακόμα και στην διεθνή σκηνή της μουσικής όπου κάθε πρωτοπορία έφερνε και μια κοινωνική μετάλλαξη όπως έγινε με το ροκ εντ ρολ, τα τραγούδια διαμαρτυρίας του Ντύλαν που συνόδευσαν το κίνημα των χίππυς και την αντιπολεμική εκστρατεία στις ΗΠΑ. Η λύση βρέθηκε στην επόμενη μουσική έκρηξη, την πανκ. Δίπλα στους πρωτοπόρους Σεξ Πίστολς βγήκε και μια σειρά από συγκροτήματα που γρατζούναγαν με θόρυβο ώστε η επίδραση του κινήματος να μην επηρεάσει βαθειά την κοινωνία λόγω μουσικής απέχθειας. Ακόμα χειρότερα έγιναν τα πράγματα στην χέβυ μέταλ με συγκροτήματα τύπου Μετάλλικα και Γκανσενρόουζ για τα οποία οι γνήσιοι χεβυμεταλάδες μπορεί και να σε έδερναν μόνο που τα ανέφερες. Και βλέπεις σήμερα φλούφληδες που ποτέ δεν πήρανε χαμπάρι από αυτή την μουσική να ξεθάβουν κομμάτια τους και να κόβουν φλέβα γι αυτά.
Μη χέσω.
Βέβαια και στη μουσική υπήρξε κινεζοποίηση με την ραπ που ισοπέδωσε τα πάντα σαν αντίδοτο σε κάποιες τάσεις που πήγαν να δημιουργηθούν μετά την άλωση και της χέβυμέταλ από συγκροτήματα που προαναφέρθηκαν αλλά αν το ψάξεις λίγο δεν καταλήγεις σ' αυτά, ούτε ψηφίζεις Λεβέντη